Πέμπτη 25 Φεβρουαρίου 2016

Ζητά επείγουσα ανάγνωση (1)


Τα λάθη βελτιώνουν την ικανότητα μάθησης των παιδιών.


Όλοι κάνουν λάθη και τα παιδιά δεν είναι η εξαίρεση. Το σημαντικό είναι να μαθαίνουν από αυτά.

Σήμερα τα παιδιά μεγαλώνουν σε μια κοινωνία που τα πιέζει να είναι τέλεια, πανέξυπνα, να παίρνουν τους μεγαλύτερους βαθμούς στο σχολείο, βραβεία, υποτροφίες και σίγουρα να περάσουν σε μια καλή σχολή. Οι γονείς ενισχύουν αυτήν την πίεση στο σπίτι όταν καλύπτουν τα λάθη των παιδιών τους ή όταν διορθώνουν τις εργασίες τους για να πετύχουν καλύτερες βαθμολογίες. Το άγχος αυξάνεται όταν τα παιδιά συνεχώς επαινούνται για την ευφυΐα τους. 

 Στο παρελθόν παιδαγωγοί δημιούργησαν συνθήκες μάθησης που αποθάρρυναν την ύπαρξη λαθών. Και οι γονείς ακολούθησαν το παράδειγμά τους.

Υπάρχει η πεποίθηση ότι επαναλαμβάνοντας και  εξασκώντας συνέχεια τα παιδιά πάνω σε ένα πρόβλημα μαθηματικών,   στο τέλος θα θυμούνται την απάντηση. Και πιθανώς  θα τη θυμούνται και σε ένα τυποποιημένο τέστ. Αυτή η προσέγγιση θεωρεί οτι αν είναι επιτρεπτό στους μαθητές να κάνουν λάθη, τότε δε θα μάθουν ποτέ τη σωστή πληροφορία.

Όμως, σύγχρονες έρευνες βρίσκουν την παραπάνω  υπόθεση λανθασμένη. Στην πραγματικότητα, μελέτες έχουν δείξει ότι η μάθηση βελτιώνεται όταν τα παιδιά κάνουν λάθη.

Είτε πρόκειται για εργασίες, ανάπτυξη σχέσεων φιλίας ή απλά ένα παιχνίδι, η μάθηση εμπλουτίζεται μέσω του σφάλματος. Το να κάνουν τα παιδιά λάθη είναι μια πρόκληση για να μάθουν να δρουν με διαφορετικούς τρόπους. Τα παρακινεί να δοκιμάσουν νέους δρόμους.

Η έρευνά  της Carol Dweck, καθηγήτριας στο πανεπιστήμιο του Stanford, δείχνει ότι ο έπαινος στα παιδιά για την ευφυΐα τους μπορεί να τα κάνει να επιμείνουν λιγότερο σε κάποια πρόκληση. Μαζί με άλλους συνάδελφους της, χώρισαν σε δύο ομάδες παιδιά της πέμπτης τάξης του Δημοτικού και τους έβαλαν κάποιες ασκήσεις. Η μία ομάδα επιβραβευόταν για την εξυπνάδα της, ενώ η άλλη για την προσπάθειά της.

Όταν ανατέθηκε στα παιδιά αυτά ένα εξαιρετικά δύσκολο τεστ, το όποιο είχε αρχικά σχεδιαστεί για παιδιά μεγαλύτερης τάξης, προέκυψε ένα εκπληκτικό αποτέλεσμα. Οι μαθητές που είχαν επιβραβευτεί  για τον κόπο τους, δούλεψαν πολύ σκληρά, παρόλο που έκαναν πολλά λάθη. Οι άλλοι που είχαν επιβραβευτεί γιατί ήταν έξυπνοι αποθαρρύνθηκαν και είδαν τα λάθη τους ως σημάδι αποτυχίας. Η πρώτη ομάδα παιδιών είχε αυξημένες επιδόσεις κατά 305, ενώ η δεύτερη ομάδα παιδιών που επαινέθηκαν για την ευφυΐα τους είχε πτώση στην απόδοση κατά 20%.

Η δουλειά της Dweck, περιγράφεται στο βιβλίο MindSet: The New Psychology of Success, και τονίζει στους γονείς οτι η επιβράβευση άνευ όρων με τρόπο που καλύπτει τα λάθη είναι επιβλαβής για την ανάπτυξη των παιδιών. Η αβίαστη χρήση του επαίνου μπορεί να είναι τόσο ζημιογόνα όσο και η διόρθωση από εμάς των λαθών μιας εργασίας.

Τα παιδιά κάνουν πολλών ειδών λάθη. Κάποια απ' αυτά όπως να ξεχάσουν τις ασκήσεις ή να μη διαβάσουν για ένα διαγώνισμα έχουν αναμενόμενες συνέπειες. Άλλα όμως όπως τα ψέματα, οι ζαβολιές ή οι πράξεις που επιδρούν αρνητικά σε φιλίες, έχουν περίπλοκες αιτίες και πολυσύνθετη θεραπεία. Όλα όμως τα λάθη εμπεριέχουν τον σπόρο της  μάθησης.

10 συμβουλές για τους γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά τους να μάθουν από τα λάθη τους.

*  Αποδεχτείτε να μην περιμένετε από τα παιδιά σας να είναι τέλεια.

*  Κάντε τους γνωστό οτι η αγάπη σας γι' αυτά δεν υπόκειται σε όρους, και είναι ανεξάρτητη από τα λάθη τους.

*  Μη "διασώζετε" τα παιδιά από τα λάθη τους. Αντ' αυτού βοηθήστε τα να επικεντρωθούν στη λύση τους.

*  Εξηγήστε τους με παραδείγματα τα δικά σας λάθη, τις συνέπειες αυτών και πως σας βοήθησαν.

*  Ενθαρρύνετέ τα να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τα λάθη τους και να μην κατηγορούν τους άλλους.

*  Αποφύγετε να τονίζετε τα λάθη που έκαναν στο παρελθόν  και εστιάστε στα τωρινά.

*  Επιβραβεύστε τα για την ικανότητά τους να παραδέχονται τα λάθη τους.

*  Επιβραβεύστε τα για τις προσπάθειές τους  και το κουράγιο τους να υπερνικούν τις αποτυχίες.

*  Συμβουλέψτε τα να ζητούν συγγνώμη από τρίτους που τυχόν έχουν βλάψει με τα λάθη τους.

*  Βοηθήστε τα να δουν τη θετική πλευρά του να μην τα κάνεις όλα σωστά!

 
Σκέψου: ΑΝ αυτό είναι το παρόν. Τι προσδοκάς από το μέλλον;
 

Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2016

Ο κόσμος από ψηλά πετώντας χαρταετό

Η κατασκευή χαρταετού απαιτεί μεράκι, εξάσκηση και αρκετή αφαιρετική σκέψη, επίσης καλούς υπολογισμούς και μερικές φορές συνεργασία. Το πέταγμά του επίσης είναι μια διαδικασία απαιτητική που χρειάζεται επιδεξιότητα, πρόγνωση, συνεργασία και γρήγορα αντανακλαστικά.

Στο πέταγμα του χαρταετού κρύβεται η καλύτερη συνταγή για την προετοιμασία του αυριανού διευθυντή επιχείρησης, πολιτικού, οραματιστή-βιοτέχνη ή πολυτάλαντου διευθυντή ξενοδοχείου.

Αν δούμε τις απαιτήσεις που έχει η κατασκευή και το πέταγμα του χαρταετού και πόσες γνώσεις βάσης κάποιος αποκομίζει ή χρησιμοποιεί για να ανταποκριθεί σε αυτές και μετά συγκρίνουμε αφενός πότε και πως αποκτούμε αυτές τις γνώσεις και εάν όντως τις αποκτούμε τότε καταλαβαίνουμε πως ακριβώς προετοιμάζουμε τις επαγγελματικές δεξιότητες των μελλοντικών επαγγελματιών.

Τον προηγούμενο μήνα ο παγκόσμιος οργανισμός οικονομίας έδωσε στην δημοσιότητα τις δεξιότητες που χρειάζονται για να ανταποκριθεί κάποιος στις επαγγελματικές του υποχρεώσεις σε οποιαδήποτε επάγγελμα και παράλληλα δημοσιοποίησε αυτές που απαιτούνταν παγκοσμίως έως το 2015. Οι κορυφαίες δέκα δεξιότητες περιείχαν συνοπτικά το πέταγμα του χαρταετού και κάποια άλλα "παραμελημένα" παιχνίδια.


  Φυσικά δεν μπορεί κάποιος να αποκτήσει αυτές τις δεξιότητες ούτε καν να τις εναρμονίσει με την επαγγελματική του δραστηριότητα απλά επειδή διάβασε αυτό το άρθρο. Οι δεξιότητες πουθενά στον κόσμο δεν ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΑΙ απλά ΚΑΛΛΙΕΡΓΟΥΝΤΑΙ και μάλιστα σε βάθος χρόνου. Απαιτούν προγραμματισμό και συνεχή αξιολόγηση έργου, και πάνω από όλα απαιτούν σχέδιο και φυσικά προοπτική.

Εάν σας είναι δύσκολο να φτιάξετε χαρταετούς τότε μπορείτε να ακολουθήσετε κάποιες από τις παρακάτω συμβουλές, είναι συμβουλές που δίνω στον εαυτό μου σχεδόν κάθε μέρα σχεδιάζοντας τα μαθήματα των μαθητών μου ή συμβουλεύοντας τους συναδέλφους μου για το πως μπορούν να διδάξουν την γλώσσα αποτελεσματικότερα - και εννοούμε σε βάθος χρόνου αναπτύσσοντας αυτές τις δεξιότητες που βλέπεται στους πίνακες - .

  • Κάντε την γνώση περιπέτεια, δώστε χώρο στην γνώση και απαλλάξτε την από την πληροφορία, οι πληροφορίες χτίζουν την γνώση δεν την αντικαθιστούν.
  • Δουλεύετε ομαδικά, υιοθετήστε μεθόδους μελέτης που είναι συνεργατικοί και ενεργητικοί, οι περισσότερες δεξιότητες κλειδιά στηρίζονται στην "κοινωνικοποιημένη" γνώση.
  • Επιδιώξτε τον δύσκολο δρόμο της προσωπικής γνώσης και όχι της εφήμερης, στοχεύστε στην ανεξαρτησία και αυτονομία του παιδιού, ανοίξτε τα φτερά του μην πετάτε εσείς για αυτά
  • Αφεθείτε στην αφήγηση, την προφορικότητα, την φαντασία και την δημιουργικότητα, αλλάξτε τα δεδομένα με τρόπους περισσότερο παραγωγικούς, παίξτε με την γνώση μην την αναμοχλεύετε απλώς. 
  • Να είστε εκεί για τα παιδιά, δεν είστε εκεί για εσάς, εσείς πήρατε τον δρόμο σας αφήστε τα να πάρουν τον δικό τους. Δώστε ευκαιρίες και κίνητρα.
Με κάποια από τα παραπάνω μπορεί να διαφωνείτε, κάποια ίσως τα εφαρμόζετε, τώρα ξέρετε πόσο πολύ τα χρειάζονται... για το πέταγμα του χαρταετού τους.

Ας μετρήσουμε τι χρειαζόμαστε για την κατασκευή του χαρταετού: την γεωμετρία, τα μαθηματικά, τα χέρια μας, την φαντασία μας, την δημιουργικότητά μας, την κατανόηση των οδηγιών, άρα την γλώσσα μας, την συνεργασία, τον σχεδιασμό, πρόβες, σκέψη, επίλυση προβλημάτων, αεροναυπηγική(!), υπολογισμούς, υλικά, επιλογές, διαδικασίες, προγραμματισμό, ξέχασα τίποτα;

Δημήτρης Μαρούλης
 

Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου 2016

Βιβλιοθήκη για γονείς: "Τα Παιδιά δεν θέλουν ψυχολόγο. Γονείς θέλουν!" του Νίκου Σιδέρη

"Σίγουρα, είναι μια τέχνη το να είσαι καλός γονιός. Στις συνηθισμένες περιπτώσεις, η κοινωνία, ο πολιτισμός και η οικογενειακή ιστορία εξοπλίζουν τους γονείς με την τεχνογνωσία και με τους ψυχικούς πόρους που θα τους επιτρέψουν να ανταποκριθούν και να λειτουργήσουν καλά, δηλαδή επαρκώς, σαν γονείς. Ωστόσο, και σε αυτό το ζήτημα, για να μπορέσει να λειτουργήσει μια οικογένεια και να αναθρέψει ένα παιδί ψυχικά ισορροπημένο, η απόλυτη προϋπόθεση δεν είναι το καλός, αλλά το γονιός: Εκατομμύρια παιδιά έχουν μεγαλώσει με γονείς μετριότατους ως προς τη γονική τους λειτουργία. Και ποτέ κανένα παιδί δεν ανατράφηκε με τέλειους γονείς: Όλοι είχαν ατέλειες, ανεπάρκειες, κενά, προβλήματα... Όμως, το δίλημμα δεν είναι ή τέλειοι γονείς ή καθόλου γονείς. Το πρωταρχικό και απόλυτο ζητούμενο είναι να υπάρχουν γονείς." (από το εξώφυλλο του βιβλίου).

Με αυτή την πρώτη μας πρόταση εγκαινιάζουμε μια σειρά παρουσιάσεων από σημαντικά βιβλία-βοηθήματα για την ανάπτυξη, μεγάλωμα και διδασκαλία των παιδιών. Βαθιά πίστη μας είναι ότι η αυτό-μάθηση και η αυτο-βελτίωση είναι οι μοναδικοί πόροι που μπορούμε να έχουμε άμεση πρόσβαση για να αντιληφθούμε καλύτερα τον βασικότερο ρόλο μας: αυτόν του γονιού.
Θα προτείνουμε λοιπόν βιβλία-βοηθήματα που θεωρούμε ότι μπορούν να εξυπηρετήσουν καλύτερα αυτή τον ρόλο. Παράλληλα θα ξεκινήσουν και αναγνώσεις-συζητήσεις, δηλαδή μικρά συμβάντα ανταλλαγής σκέψεων και προβληματισμών με βάση την ανάγνωση αποσπασμάτων από αυτά τα βιβλία (περισσότερα για αυτά τα συμβάντα σύντομα).

Ο Νίκος Σιδέρης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1952 και σπούδασε ιατρική στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
 Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι για μεταπτυχιακές σπουδές (ειδικότητα ψυχιατρικής, ιστορία και νευροψυχολογία-νευρογλωσσολογία). Είναι διδάκτωρ του Τμήματος Ψυχολογίας του Παντείου Πανεπιστημίου,
διδάσκων ψυχαναλυτής της Ψυχαναλυτικής Σχολής του Στρασβούργου (Ε.P.S.) και μέλος της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Ψυχανάλυσης (FEDEPSY). Εργάζεται στην Αθήνα ως ψυχίατρος, ψυχαναλυτής
και οικογενειακός θεραπευτής. Έχει διδάξει,μεταξύ άλλων,
στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, στο Κολλέγιο Αθηνών, στο Deree College.
Από το 2003 διδάσκει στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ το μάθημα "Αρχιτεκτονική και Ψυχανάλυση" και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών το μάθημα "Εικαστική δημιουργία και φαντασίωση του καλλιτέχνη:
Η περίπτωση του ερωτισμού". Έχει εκδώσει μελέτες, δοκίμια καθώς και ποίηση και πεζογραφία.

 
 

Παρασκευή 12 Φεβρουαρίου 2016

Άρθρο: επανάληψη...μνήμη...παιχνίδι...μάθηση

ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ & ΜΝΗΜΗ
Το ρητό "η επανάληψη είναι η μητέρα της μάθησης" έχει βάση μόνο όταν η επανάληψη είναι μια διαδικασία ενεργητική, προκλητική, γεμάτη κίνητρα και...διασκεδαστική.
Είναι γνωστό ότι η μακροπρόθεσμη μνήμη, που είναι ο στόχος της επανάληψης, διακρίνεται στην α) επεισοδιακή και β) σημασιολογική. Η επεισοδιακή μνήμη αναφέρεται στην ανάμνηση γεγονότων ή επεισοδίων τα οποία συμπεριλαμβάνουν και τις συμφραζόμενες λεπτομέρειες των εμπειριών μάθησης ενώ η σημασιολογική είναι η ικανότητα ανάμνησης πληροφοριών που αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα και δεν περιλαμβάνουν τις συμφραζόμενες λεπτομέρειες. Πως έγινε μια άσκηση και η λύση της είναι επεισοδιακή μνήμη, πως χρησιμοποιούμε τις λέξεις και τι εννοούν είναι σημασιολογική μνήμη. Τις περισσότερες φορές που κάνουμε επανάληψη ενθαρρύνουμε την επεισοδιακή μνήμη και αυτό οδηγεί τους μαθητές σε αναποτελεσματικές μεθόδους μελέτης, δηλαδή χάνουν τον χρόνο τους. Η επανάληψη πρέπει να γίνεται με τρόπο που να ενθαρρύνει την σημασιολογική μνήμη και να οδηγεί τις γνώσεις στην μακροπρόθεσμη μνήμη.
 
Η ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ
Ο καλύτερος τρόπος να γίνεται η επανάληψη είναι μέσω ενεργητικών, ευχάριστων παιχνιδιών, που ακόμη αποτελεσματικότερα συμμετέχουν μέλη της οικογένειας. Η αξία του παιχνιδιού στην ζωή των παιδιών είναι αναντίρρητα πολύ σημαντική, μεγάλο ποσοστό των γνώσεων και της συναισθηματικής τους ισορροπίας στηρίζεται στην συμμετοχή τους σε παιχνίδια. Υπάρχουν επτά είδη παιχνιδιών που σχετίζονται με την ανάπτυξη των παιδιών: το εξερευνητικό/αισθητηριακό (0-2,5 ετών), το κατασκευαστικό (2,5 και πάνω), της δραματοποίησης (3-8 ετών), το αισθησιο-κινητικό/λειτουργικό (3-8 ετών), το συμβολικό (3 ετών και πάνω), το συνεργατικό (με κανόνες, 5 και πάνω) και το παιχνίδι με επινοημένους κανόνες (5-8 ετών και πάνω). Ένα παιχνίδι με λέξεις και εικόνες, ένα παιχνίδι μνήμης με κάρτες ή ένα παιχνίδι με κίνηση, τραγούδι και χορό που συνάμα κινητοποιεί τα όσα έχει διδαχθεί ο μαθητής είναι η αποτελεσματικότερη επανάληψη.
 
Το λειτουργικό παιχνίδι βοηθά την κοινωνικοποίηση του παιδιού και
το κάνει να νιώθει αρεστό και σημαντικό για την "ομάδα"
 
 
ΑΜΕΣΑ ΚΕΡΔΗ
Εκτός από την διαχείριση της γνώσης και πληροφορίας με εποικοδομητικό και αποτελεσματικό τρόπο "μαθαίνω παίζοντας" σημαίνει:
- ποιοτικό χρόνο με τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειάς μου
- υιοθέτηση ρόλων
- "ανακύκλωση" μαθησιακών συμβάντων
- αίσθηση "ανταγωνισμού" και θέληση για "νίκη"
- η γλώσσα προκύπτει μέσα από ένα "κοινωνικό συμβάν" άρα ενισχύεται ο επικοινωνιακός της ρόλος
- η γλώσσα χρησιμοποιείται και έξω από το μάθημα
 
κάθε είδος παιχνιδιού μπορεί να βοηθήσει την γλωσσική ανάπτυξη ακόμα
και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια όταν γίνονται μέρη της γλωσσικής χρήσης
 αποδεικνύονται πολύ αποτελεσματικά 
  ΓΙΑ ΟΣΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ ΔΕΝ ΜΙΛΑΝΕ ΜΙΑ ΞΕΝΗ ΓΛΩΣΣΑ
Σίγουρα μπορείτε και εσείς να παίξετε μαθαίνοντας, μέσα από ένα συνεργατικό παιχνίδι όπου εσείς γίνεστε ο μαθητής και το παιδί ο "δάσκαλος" ή μέσα από ένα παιχνίδι "ενεργητικής ακρόασης" για το οποίο θα επαναλαμβάνετε την τελευταία φράση ή σε ένα παιχνίδι με σταυρόλεξο όπου θα προσπαθείτε να σκεφτείτε την σημασία των λέξεων. Τελικά η δική σας συμμετοχή είναι στην ενθάρρυνση και την απόλαυση του παιχνιδιού, άρα σίγουρα όλοι μπορούν να συμμετέχουν.
 
Δημήτρης Μαρούλης

Δευτέρα 8 Φεβρουαρίου 2016

όταν το μυαλό γλεντάει...

παθαίνει μάθηση καλύτερα...
στα χρόνια της διδασκαλίας μου έχω μιλήσει σε διάφορα κοινά, καθηγητές, φοιτητές, πανεπιστημιακούς, μαθητές, γονείς, ειδικούς, μη-ειδικούς, συναδέλφους, σε σχολές, πανεπιστήμια, πολυτελή αμφιθέατρα, σε αίθουσες, θέατρα με hi-tech σκηνές. Λίγες, ελάχιστες ήταν οι φορές που έχω νιώσει "το μυαλό να γλεντάει", τα μάτια των ακροατών μου να με κοιτούν με τόση όρεξη, η συμμετοχή να είναι τόσο ενεργή, ο ενθουσιασμός να περισσεύει τόσο, τα λόγια μου να πιάνουν τόσο πολύ χώρο και η ενέργεια να ξεχειλίζει, όσο το Σάββατο, στις 6 Φεβρουαρίου, στο δεύτερο στην σειρά α-μάθημα. Αυτά τα παιδιά μου έμαθαν τόσα πράγματα και μου δώρισαν απλόχερα τόσα πολλά συναισθήματα, τα ευχαριστώ όλα.
 Μπορεί να θεωρηθώ υπερβολικός και υποκειμενικός, αλλά πιστεύω ότι για αυτές τις λίγες αλλά τόσο δυνατές στιγμές αξίζει κανείς να γίνεται δάσκαλος.

 

Πέμπτη 4 Φεβρουαρίου 2016

alpha-lesson 3: επανάληψη του μαθήματος Δεξιότητες Μελέτης 1

σας ενημερώνουμε ότι το α-μάθημα: Δεξιότητες Μελέτης 1 επαναλαμβάνεται στις 6 Φεβρουαρίου 2016 λόγω της μεγάλης συμμετοχής των μαθητών που δεν μπορέσαμε να καλύψουμε. Έτσι το μάθημα επαναλαμβάνεται το Σάββατο, 6 Φεβρουαρίου 2016, στις 13:00 (έως 14:30 περίπου).
Θα πρέπει και πάλι να δηλώσετε την συμμετοχή σας μιας και οι θέσεις είναι περιορισμένες. Το περιεχόμενο του μαθήματος παραμένει το ίδιο, δηλαδή τρόποι και τεχνικές για να βελτιώσουμε την διαδικασία της μελέτης.
Να θυμίσω ότι το μάθημα προσφέρεται για τα επίπεδα CC' και πάνω, για όσους επιθυμούν να το παρακολουθήσουν στα χαμηλότερα επίπεδα ΄μπορούν να το κάνουν οι γονείς τους.

 

Πληροφορίες